شبکه آبیاری قطره ای اگر به موقع زمستانه شود، از ترکیدگی لوله ها، شکستن اتصالات و از کار افتادن قطره چکان ها جلوگیری می کند. پیمانکار و خریدار عمده با اجرای چند گام فنی ساده، هزینه تعمیرات بهاره را نزدیک به صفر می رساند و پایداری دبی در شروع فصل بعد را تضمین می کند.
برنامه ریزی پیش از یخبندان: بازبینی نقشه، شیب و نقاط تخلیه
ابتدا نقشه هیدرولیکی را مرور کنید. کمترین تراز ارتفاعی و گره های با ریسک محبوس شدن آب را شناسایی کنید. وجود شیب یکنواخت در لترال ها و منیفولدها، تخلیه جاذبه ای را تسهیل می کند. روی هر ناحیه با طول زیاد و تغییر تراز، حداقل یک شیر تخلیه انتهایی یا پایاب نصب شود. در شبکه های قدیمی، اضافه کردن سوپاپ هوا در نقاط مرتفع برای جلوگیری از خلأ و مکش آلودگی ضروری است.
حداقل شیب لترال: ۰.۵٪ محل های ضروری تخلیه: انتهای هر لترال، کمترین تراز هر منیفولد، پایاب کلکتور سوپاپ هوا/وکیوم بریکر: در هر قله ارتفاعی و ورودی خط اصلی
تخلیه آب و پاک سازی شبکه: از منبع تا آخرین قطره چکان
تأمین آب را قطع کنید. شیرهای انتهایی لترال ها و شیرهای تخلیه کم ارتفاع را باز بگذارید تا جریان ثقلی حجم اصلی آب را خارج کند. فیلترها (هیدروسیکلون، شنی، دیسکی/توری) باید شست وشوی معکوس و پاک سازی کامل شوند تا رسوبات آلی و کربناتی در زمستان سخت نشوند. محلول های شیمیایی تمیزکننده تنها پس از تخلیه کامل و خنثی سازی به فاضلاب هدایت شود.
تنظیم فیلتراسیون قطره ای: فیلتر دیسکی/توری: ۱۲۰–۱۵۰ مش برای قطره چکان ۲–۴ L/h هیدروسیکلون: قبل از فیلتر شنی برای حذف ماسه بک واش فیلتر شنی: تا شفاف شدن آب خروجی
دمیدن هوا با کمپرسور (Blow-Out) به روش ایمن
پس از تخلیه ثقلی، دمیدن هوای خشک به خروج کامل رطوبت از لترال ها و اتصالات کمک می کند. از کمپرسور روغن گیری شده با رطوبت گیر استفاده شود. نازل را در رایزر منیفولد هر زون متصل کنید و دمش را به صورت پالس های کوتاه انجام دهید تا به قطره چکان ها شوک وارد نشود. هر زون را جداگانه تخلیه کنید و خروج هوا از انتها را پایش کنید.
فشار دمش ایمن لترال قطره ای: ۲–۳ بار (۰.۲–۰.۳ MPa) حداکثر فشار قابل تحمل قطره چکان ها: طبق ISO 9261 (معمولاً ≤۴ بار) مدت دمش هر زون: ۳–۵ دقیقه یا تا خروج مه/آب قطع شود هوای دمش: خشک (استفاده از رطوبت گیر/واتر سپراتور)
برای نوار تیپ با دیواره نازک، فشار را نزدیک ۲ بار نگه دارید. از دمش پیوسته با دبی بسیار بالا که موجب جداشدگی نوار از بست ها می شود خودداری کنید.
حفاظت از اجزای حساس: قطره چکان، نوار تیپ، رایزر و اتصالات رزوه ای
قطره چکان های تنظیم پذیر را به حالت باز کامل ببرید تا رسوب حبس نشود. در اراضی با خطر جوندگان، نوار تیپ جمع آوری و خشک در انبار نگهداری شود؛ در مزارع دائمی، نوار روی خاک با لایه نازک مالچ یا خاک پوشش داده شود. رایزرهای روکار و اتصالات رزوه ای برنجی یا پلیمری را با عایق الاستومری و روکش UV محافظت کنید. اورینگ های EPDM را با گریس سیلیکونی سبک روانکاری کنید تا در سرما خشک و شکننده نشوند.
پوشش عایق رایزر: فوم الاستومری ضخامت ۹–۱۳ میلی متر رشته رزوه ها: BSPT/ISO 7-1 (مطابقت با اتصالات برنجی/پلیمری) توصیه اورینگ: EPDM مقاوم به ازن و UV
فیلتراسیون و تزریق کود (فرتی گیشن): شست وشو، خنثی سازی و خواب زمستانی
ونتوری یا پمپ تزریق را از خط جدا و کاملاً آبگیری کنید. خطوط تزریق را با آب شیرین شست وشو و ته نشین ها را تخلیه کنید. برای رسوبات کربناتی از شست وشوی اسیدی کنترل شده استفاده می شود و برای لایه های آلی از کلرزنی شوک. همواره پس از تیمار، آب خنثی از شبکه عبور داده شود تا pH و کلر آزاد به محدوده امن برسد.
شست وشوی اسیدی: اسید فسفریک/نیتریک ۰.۵–۱٪ تا pH≈۶ کلرزنی شوک: ۱۰–۲۰ ppm برای ۳۰–۶۰ دقیقه استاندارد قطره چکان: ISO 9261 (تأیید یکنواختی دبی و پایداری فشار)
پمپ، بک فلو و شیرآلات: حفاظت مکانیکی و استانداردهای مرتبط
پمپ ها باید تخلیه کامل شوند؛ در پوسته و کولر مکانیکی آب باقی نماند. الکتروموتور در برابر رطوبت انبار یا با هیتر ضدتعرق محافظت شود. روی خروجی پمپ، شیر یکطرفه فنردار سالم باشد تا برگشت آب و شوک هیدرولیکی رخ ندهد. تجهیز قطع برگشت جریان مطابق استاندارد، در ورودی به شبکه شهری یا چاهک، ترک خوردگی ناشی از یخ زدگی را به محیط پاکیزه بازنمی گرداند.
استاندارد جلوگیری از برگشت جریان: EN 1717 شیر یکطرفه فلنچی/دنده ای: PN10–PN16 فشار کاری خطوط اصلی: مطابق طراحی ۶–۱۶ بار (برحسب اقلیم و توپوگرافی)
گیج فشار، دبی سنج و تجهیزات اندازه گیری را باز کرده و در محیط سرپوشیده نگهداری کنید تا یخ زدگی به کالیبراسیون آسیب نزند.
کنترلر، شیر برقی و سنسورها: ایمن سازی الکتریکی در سرما
برنامه های آبیاری را غیرفعال و از خاموشی ایمن استفاده کنید. منبع تغذیه کمکی و باتری داخلی کنترلر را بررسی و در صورت نیاز جدا کنید. جعبه های شیر برقی را خشک و تمیز کنید؛ بوبین ۲۴VAC/۹V را از نفوذ آب محافظت نمایید. سنسور باران/یخ را تست و تنظیم کنید تا در روزهای مرزی، راه اندازی ناخواسته رخ ندهد.
عایق کاری، دفن و انتخاب متریال مقاوم به یخ زدگی
در اقلیم های سرد، دفن حداقل تا پایین تر از عمق یخ زدگی ضروری است. انتخاب مواد مطابق استاندارد، احتمال ترک خوردگی تنشی را کاهش می دهد. پلی اتیلن PE100 با SDR مناسب انعطاف بیشتری در برابر تنش های انجماد دارد. UPVC برای خطوط مدفون با پوشش مناسب و جلوگیری از ضربه حرارتی قابل اتکاست. در اتصالات دنده ای، استفاده از تفلون یا خمیر آب بندی سازگار با دما توصیه می شود.
PE100 SDR11: PN16 (ISO 4427 / EN 12201) UPVC PN10–PN16: ISO 1452 عمق دفن پیشنهادی: پایین تر از عمق یخ زدگی محلی + ۲۰ سانتی متر عایق روکار: الاستومری با روکش UV یا پلی اتیلن کراسلینک
تست نشتی و تعمیرات پیش از زمستان: فرصتی برای ارتقا
پس از تخلیه، شبکه را با فشار هوا ۱–۱.۵ بار تثبیت و افت فشار را پایش کنید. هرگونه صدای نشت یا حباب در محل اتصالات، نشانه نیاز به بازبینی است. ارتقای نقاط بحرانی با نصب شیر تخلیه خودکار، سوپاپ هوا و افزودن درپوش های انتهایی Resusable، آماده سازی بهار را سریع می کند.
- تعویض بست های آسیب دیده و واشرهای پیرشده.
- افزودن شیرهای تخلیه ۱/۲ تا ۱ اینچ در پایین دست هر کلکتور.
- جانمایی صحیح سوپاپ هوا در قله های محلی.
شیر تخلیه خودکار: ۱/۲ تا ۱ اینچ، بدنه برنجی/پلیمری سوپاپ هوا: ۱/۲ تا ۱ اینچ، فشار کاری PN10–PN16 استاندارد رزوه: ISO 7-1 (BSPT)
چک لیست راه اندازی سریع در ابتدای بهار
علامت گذاری زون ها و ثبت اقدامات انجام شده، راه اندازی را تسهیل می کند. قبل از آبگیری، فیلترها را مونتاژ و واشرها را گریس کاری کنید. ابتدا آب را با فشار پایین وارد کنید، شیرهای انتهایی را یکی یکی ببندید و پایداری دبی را بررسی کنید. سپس کنترلر را فعال و برنامه های آبیاری را بر اساس تبخیر-تعرق جدید تنظیم کنید.
گام های بهار: ۱) مونتاژ فیلتر و بک واش اولیه ۲) آبگیری کم فشار و هواگیری خطوط ۳) تست یکنواختی دبی و اصلاح نازل/قطره چکان معیوب ۴) فعال سازی کنترلر و سنسورها
مشخصات فنی پیشنهادی AbrahPipe برای شبکه های قطره ای در اقلیم سرد
انتخاب صحیح کلاس فشاری و استاندارد تولید، احتمال آسیب یخ زدگی را کاهش می دهد و سرویس زمستانی را ساده می کند.
خطوط اصلی: PE100 SDR11 یا SDR13.6 سایز: ۲۰ تا ۱۱۰ میلی متر فشار کاری: PN10–PN16 استاندارد: ISO 4427 / EN 12201 منیفولد و رایزر: UPVC PN10–PN16 یا PE100 اتصالات رزوه ای: برنجی دنده BSPT، آب بندی با تفلون صنعتی لترال ها: لوله پلی اتیلن LDPE ۱۶–۲۰ میلی متر قطره چکان: PC/NC مطابق ISO 9261، دبی ۲–۴ L/h فیلتراسیون: - هیدروسیکلون مطابق دبی پمپ - فیلتر شنی دانه بندی مناسب - فیلتر دیسکی/توری ۱۲۰–۱۵۰ مش تخلیه و هواگیری: - شیر تخلیه خودکار/دستی ۱/۲–۱ اینچ در پایین دست - سوپاپ هوا در قله ها و نزدیک پمپ حفاظت برگشت جریان: - دستگاه مطابق EN 1717 (Class مناسب)، نصب در ورودی شبکه
نکات ایمنی و خطاهای رایج در زمستانه کردن آبیاری قطره ای
استفاده از ضدیخ های گلیکولی داخل شبکه آبیاری توصیه نمی شود؛ تخلیه و دمش هوا راهکار استاندارد است. از حرارت مستقیم برای خشک کردن اجزا استفاده نکنید. دمیدن هوای مرطوب باعث میعان داخلی و یخ زدگی مجدد می شود. بستن ناگهانی شیرها هنگام دمش، فشار ضربه ای ایجاد می کند و به قطره چکان ها آسیب می زند. باقی ماندن کود یا اسید در خطوط، در زمستان منجر به خوردگی و انسداد بهاره خواهد شد. برای مشاهده و خرید عمده انواع لوله و اتصالات استاندارد، و دریافت مشاوره تخصصی می توانید به AbrahPipe مراجعه کنید.