سرویس و نگهداری صحیح آبیاری قطرهای، راندمان آبدهی، یکنواختی توزیع و عمر اقتصادی لولهها و قطرهچکانها را تضمین میکند. برای پیمانکار و خریدار عمده، داشتن برنامه نگهداری استاندارد، هزینههای تعویض و خرابی مزرعه را به حداقل میرساند و از توقفهای ناگهانی در فصل حساس آبیاری پیشگیری میکند.
برنامه سرویس دورهای و شاخصهای کنترلی سیستم آبیاری قطرهای
نگهداری موفق با پایش منظم فشار، دبی و افت فشار روی فیلترها آغاز میشود. ثبت لاگهای هفتگی و مقایسه با مقادیر مبنا، هر تغییر کوچک را پیش از تبدیل شدن به گرفتگی گسترده آشکار میکند. معیارهای کمی زیر، مبنای تصمیمگیری برای شستوشو، تزریق مواد و عیبیابی هستند.
فشار کاری لترال: 0.8 تا 1.2 بار مش فیلتر: 120 تا 150 میکرون (برای قطرهچکان 2–4 لیتر/ساعت) دیفرانسیل فشار مجاز روی فیلتر: 0.5 بار (آغاز بکواش) انحراف دبی زون: ≤ 10% نسبت به مبنا یکنواختی توزیع (DUlq): ≥ 0.85
پایش باید شامل قرائت فشار ورودی/خروجی فیلتر، فشار ابتدای و انتهای مانیفولد، دبی لحظهای پمپ، و نمونهبرداری نقطهای از دبی چند قطرهچکان انتهایی باشد. هرگاه ΔP فیلتر به آستانه برسد یا شفافیت آب فلشینگ کاهش یابد، عملیات شستوشو را اجرا کنید.
فیلتر دیسکی و توری 130 میکرون؛ سرویس، بکواش و انتخاب صحیح
حجم ذرات معلق و کیفیت منبع آب، تناوب شستوشو را تعیین میکند. فیلتر دیسکی برای آبهای دارای جلبک و آلی، و فیلتر توری برای ذرات معدنی ریز مناسب است. در آبهای با شن و سیلت، پیشفیلتر هیدروسیکلون نصب شود تا بار فیلتر اصلی کاهش یابد.
درجه فیلتراسیون: 120–150 میکرون (قطرهچکانهای 2–4 LPH) آغاز شستوشوی معکوس: ΔP ≥ 0.5 بار زمان بکواش هر المنت: 20–40 ثانیه (یا تا شفاف شدن آب خروجی) حداقل دبی بکواش: مطابق کاتالوگ فیلتر (معمولا 1.3× دبی فیلتراسیون)
برای واحدهای خودکار، کلید تفاضلی فشار و شستوشو بر اساس زمان/ΔP را ترکیب کنید. اورینگها و آببندها را با گریس سازگار EPDM چک و تعویض کنید. مخزن گلگیر و هیدروسیکلون باید هفتگی تخلیه شود تا رسوب متراکم به مدار بازنگردد.
فلشینگ لترالها و مانیفولد؛ سرعت، زمان و دفعات
فلشینگ موثر، اولین و ارزانترین راه پیشگیری از گرفتگی است. انتهای هر لترال و مانیفولد باید به کپ تخلیه یا شیر انتهایی مجهز باشد تا رسوبات انتهایی حوزه از شبکه خارج شود. پس از هر فرتیگیشن و در آبهای سطحی، فلشینگ منظم ضروری است.
سرعت هدف در فلشینگ: 0.3 تا 0.5 متر/ثانیه مدت فلشینگ هر زون: 1 تا 3 دقیقه یا تا شفاف شدن آب تناوب پیشنهادی: هفتگی؛ و پس از هر بار تزریق کود/اسید قطر لترال: 16 یا 20 میلیمتر؛ طول شاخه معمول ≤ 80 متر (وابسته به شیب و دبی)
برای رسیدن به سرعت کافی، زونها را به بخشهای کوچکتر فلش کنید. باز کردن همزمان چند لترال در یک مانیفولد میتواند سرعت را کاهش دهد؛ در این صورت بهصورت پلهای باز/بسته کنید.
پیشگیری و رفع گرفتگی قطرهچکان؛ مدیریت فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی
منشأ گرفتگی یا فیزیکی (سیلت/شن)، یا شیمیایی (رسوب کربنات کلسیم/آهن)، یا بیولوژیکی (جلبک/بیوفیلم) است. انتخاب نوع فیلتر، اسیدشویی دورهای و کلرزنی کنترلشده، هر سه جبهه را پوشش میدهد. قبل از تزریق مواد، کیفیت آب خام (pH، قلیائیت، آهن، منگنز، کدورت) را بسنجید.
اسیدشویی: رساندن pH به 2–4 برای 30–60 دقیقه در زون هدف اسید: H3PO4 75–85% یا HCl 30–33% (رقیقسازی مرحلهای در آب) کلرزنی نگهدارنده: 1–2 ppm کلر آزاد شوک کلر: 10–20 ppm به مدت 30 دقیقه حد مجاز آهن محلول در آب ورودی: ≤ 0.3 mg/L؛ منگنز ≤ 0.1 mg/L
پس از اسیدشویی، خطوط را با آب تمیز فلش کنید تا باقیماندهها خارج شود. کلرزنی را در انتهای روز و دور از تابش مستقیم انجام دهید تا ماندگاری افزایش یابد. تزریق همزمان اسید و هیپوکلریت سدیم ممنوع است؛ ابتدا یک ماده، سپس پس از شستوشو ماده بعدی تزریق شود. تجهیزات تزریق باید با شیر یکطرفه و ضدسیفون ایمن شوند.
کنترل فشار، جلوگیری از ضربه قوچ و حفاظت تجهیزات
قطرهچکانهای PC در فشار ثابت بهترین یکنواختی را ارائه میکنند. تنظیمگر فشار، شیرهای برقی با زمان باز/بست کند، شیرهای هوا و مدیریت روشن/خاموش پمپ، از هر دو مشکل افت یکنواختی و ضربه قوچ جلوگیری میکنند.
ستپوینت تنظیمگر فشار زون: 1.0 تا 1.2 بار (مطابق کاتالوگ قطرهچکان) حداکثر نرخ باز/بست شیر برقی: ≥ 30 ثانیه شیر هوا ترکیبی: در قلهها/تغییر شیب؛ فاصله 200–500 متر شیر یکطرفه و ضدسيفون: قبل از ونتوری و خط کود
برای ایستگاه پمپاژ، راهاندازی نرم با VFD، شیر اطمینان و مخزن ضربه (در خطوط طولانی) توصیه میشود. گیجهای فشار با کلاس دقت 1.0 و ضربهگیر گلیسیرینی نصب و سالانه کالیبره شود.
انتخاب جنس لوله و اتصالات با استانداردهای 2025 برای دوام و سرویس آسان
خطوط اصلی و مانیفولد اگر با پلیاتیلن PE100 SDR11 یا UPVC PN16 ساخته شوند، پایداری در برابر فشار و UV و سهولت سرویس فیتینگها تضمین میشود. لترالها از PE لاینر UV-stabilized با دوده مناسب، در برابر تابش و ترکخوردگی مقاومت بیشتری دارند.
لوله اصلی: PE100 SDR11، PN16 سایز رایج: 32 تا 125 میلیمتر استاندارد: ISO 4427-2 اتصالات PE: الکتروفیوژن/پیچی، ISO 4427-3 مانیفولد و شیرآلات UPVC: PN16، ISO 1452 قطرهچکان (PC/CNL): ISO 9261
اتصالات الکتروفیوژن در خطوط مدفون، نشتی و نیاز به سرویس را کاهش میدهند. در خطوط رویزمین، فیتینگهای پیچی با اورینگ NBR/EPDM برای تعمیرات سریع مناسبتر هستند. بندانگشتی سرویسپذیری: هر 80–120 متر یک نقطه دسترسی، و در هر زون یک گیج فشار ابتدای زون نصب کنید.
فرتیگیشن؛ نگهداری تزریقگر، ونتوری و مدیریت خوردگی
کیفیت فرتیگیشن مستقیما روی گرفتگی اثر میگذارد. ونتوری یا پمپ تزریق باید ماهانه کالیبره شود. فیلتر خط مکش و استرینر ونتوری را تمیز نگه دارید. پس از کوددهی، با باز گذاشتن کپهای انتهایی، حداقل 5 دقیقه آب تمیز عبور دهید تا نمکها در لترال تهنشین نشوند.
دقت نرخ تزریق: ±5% حفاظت برگشت: شیر یکطرفه فنری + ضدسیفون + وکیومبریکر سازگاری مواد: نیتراتها با PVC/PE سازگار؛ اسیدها با فلزات کربنی ناسازگار
اختلاط کودها را با تست جار کوچک بررسی کنید تا رسوب فسفات/سولفات رخ ندهد. از اتصال فلزی بدون پوشش در مسیر اسید پرهیز کنید و در صورت اجبار، از استیل 316 یا آلیاژ مقاوم استفاده شود.
زمستانگذرانی، راهاندازی فصل جدید و آزمون یکنواختی
پایان فصل، خطوط باید تخلیه و خشک شوند تا ترک ناشی از انجماد و خوردگی داخلی رخ ندهد. ابتدای فصل، تست هیدرواستاتیک و ارزیابی یکنواختی توزیع انجام شود. هر لترال که نشت دارد یا تاب خورده، تعویض شود.
تخلیه: باز کردن کپهای انتهایی و شیرهای تخلیه دمش هوای فشرده: 0.2 تا 0.3 مگاپاسکال تا خروج کامل آب تست فشار پیشفصل: 1.5× فشار کاری زون (نه بیش از PN سیستم) معیار پذیرش نشتی: افت فشار ≤ 5% در 30 دقیقه هدف DUlq راهاندازی: ≥ 0.90 برای باغ و گلخانه
برای محاسبه DUlq، دبی حداقل 16 قطرهچکان در نقاط ابتدای، میانه و انتهای لترالها اندازهگیری و شاخص یکنواختی محاسبه شود. هر زونی که زیر معیار است، ابتدا فلشینگ و شستوشوی شیمیایی، سپس تعویض قطرهچکانهای کمدبی را تجربه کند.
عیبیابی میدانی سریع؛ الگوهای خرابی و اقدام اصلاحی
نشانهها و اقدامهای فوری را مختصر بشناسید تا زمان توقف کم شود.
- ΔP بالای فیلتر و کاهش دبی: بکواش، بررسی دیسک/توری و هیدروسیکلون، کنترل آببندی درپوش.
- خشکی انتهای خطوط: فشار ناکافی یا گرفتگی؛ تنظیم PRV روی 1.1 بار، فلشینگ انتهایی.
- لکههای مرطوب موضعی: ترک لترال یا فیتینگ شل؛ تعویض کوپلر/اورینگ، بررسی جوش الکتروفیوژن.
- افزایش جلبک در فیلتر: کلرزنی 1–2 ppm و سایهاندازی روی مخزن ذخیره.
- رسوب سفید در قطرهچکان: اسیدشویی تا pH 2–4 و اصلاح برنامه کوددهی قلیایی.
ایمنی، مستندسازی و قطعات یدکی موردنیاز واحد نگهداری
هنگام اسید و کلر، از دستکش و عینک ایمنی استفاده و محلولها را در فضای باز رقیق کنید؛ اسید همیشه به آب اضافه شود. لاگ سرویس شامل تاریخ، ΔP فیلتر، فشار زون، مواد تزریقشده و نتیجه فلشینگ نگهداری شود. موجودی قطعات یدکی شامل اورینگ فیلتر، دیسک/توری یدکی، کپ انتهایی 16/20 میلیمتر، چند رول لترال 16 میلیمتر، کوپلر و سهراهی پیچی، تنظیمگر فشار، شیر هوا و چند قطرهچکان هممدل برای تعویض سریع باشد.
مشخصات فنی پیشنهادی برای خطوط و قطعات با دوام بالا
برای کاهش خرابی و سهولت سرویس، ترکیب زیر در پروژههای کشاورزی، فضای سبز شهری و گلخانهای کارآمد است.
خط اصلی مدفون: PE100 SDR11، PN16، سایز 63–110 میلیمتر، ISO 4427 اتصالات اصلی: الکتروفیوژن با ترمینال RFID، مطابق ISO 4427-3 مانیفولد رویزمین: UPVC PN16، فلنجدار، ISO 1452 لترال UV-stabilized: PE 16 یا 20 میلیمتر، دیواره 1.2–1.4 میلیمتر قطرهچکان PC/CNL: دبی 2–4 LPH، ISO 9261، خودشوینده فیلتر دیسکی اتوماتیک: 130 میکرون با کنترل ΔP شیر هوا ترکیبی: بدنه پلیآمید/برنج، PN16 گیج فشار: 0–4 بار، کلاس 1.0، گلیسیرینه
این چیدمان با حداقل سرویس، پایداری فشار، یکنواختی آبیاری و زمان خواب سیستم را بهطور محسوسی بهبود میدهد و برای مقیاسهای باغ تا مزارع وسیع قابل توسعه است.
برای مشاهده و خرید عمده انواع لوله و اتصالات استاندارد، و دریافت مشاوره تخصصی میتوانید به صفحه اصلی AbrahPipe مراجعه کنید.